مطالعه فیتوشیمیایی برخی گونه های دو جنس داروییl. verbascum و l. silene در شیشه

هدف از این پژوهش بررسی فیتوشیمیایی اثرات دارویی برخی گونه های دو جنسverbascum l. و l. silene می باشد. تیره اسکروفولاریاسه دارای 180 جنس با 1900 گونه است که در سرتاسر جهان و بیشتر در نواحی سرد و معتدل پراکنده اند. اعضای جنسverbascum با گل های زرد رنگ و برگ های اکثرأ کرک آلود و ضخیم خود مشخص می شوند. این جنس در نقاط مختلف ایران بیش از 30 گونه دارد. گونه های verbascum حاوی ترکیبات و اجزاء فعالی بوده که می توانند فعالیت سیکلواکسیژنازی را کاهش دهند. در عصاره این گیاهان موادی مانند بیواکتیوساپونین گلیکوزید، فنیل اتانوئید گلیکوزید و ورباسکوزید وجود دارد، که دارای فعالیت ضد عفونی کنندگی و ضدالتهابی می باشند، هر چند ورباسکوزید دارای قدرت ترمیم زخم نیز می باشد. جنس sileneیکی از بزرگترین جنس های تیره میخکیان (caryophyllaceae) با بیش از 2200 گونه است که اغلب در نیمکره شمالی گسترش دارند. دو مرکز اصلی تنوع این جنس آسیای جنوب غربی (بخصوص نواحی مدیترانه و خاورمیانه) و منطقه جنوب بالکان می باشند. در حدود 110 گونه از این جنس در محدوده جغرافیایی ایران می رویند که حدود 35 گونه آن انحصاری هستند. ترکیبات ساپونینی از متابولیت های ثانویه فراوان در بخش های هوایی و ریشه این گیاه هستند. ساپونین ها کاربرد های دارویی، تجاری وغذایی فراوانی دارند. در این تحقیق ضمن بررسی امکان ریزازدیادی گونه های v. sinuatum و v. speciosum از طریق اندام زایی و رویان زایی بدنی در شیشه، الگوی پروتئینی در طول مراحل رویان زایی بدنی در دو گونه v. sinuatum مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین، ساپونین حاصل از بخش های هوایی و ریشه سه گونه مختلف verbascum (v. nudicaule، v. sinuatum و (v. speciosumو سه گونه مختلف silene (s. ginodioca، s. swertiifoliaو s. spergulifolia) ، به صورت کمی و کیفی به روش های اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی لایه نازک مطالعه شد. نتایج حاصل نشان داد که از بین گونه های مورد مطالعه دو جنسverbascum و silene، گونه های v. speciosum و s. swertiifolia به ترتیب دارای پنج و سه نوع ساپونین می باشند. محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و نیز خواص آنتی اکسیدانی هر دو جنس به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از حضور ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجه در این شش گونه بود. اثرات ضدباکتریایی عصاره گیاهان مورد بررسی در برابر سه سویه باکتری گرم مثبت و منفی به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت و خاصیت ضدباکتریایی عصاره ها در برابر این سه سویه باکتری آشکار شد.